BİLGİSAYAR BAĞIMLILIĞININ ÇOCUK SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ ETKİLERİ
21.yüzyılın getirisi olan teknolojik gelişmelere artık çok daha hızlı bir biçimde erişiyoruz. İnternet kullanımının her geçen gün artması ile teknolojik gelişmeler de hayatımızdaki vazgeçilmez öğelerinden biri haline gelmekte. Teknoloji ve internet sayesinde hayatımız daha kolay olmakta, verilere ve bilgilere daha kolay ulaşmaktayız.
Bilgisayar ile bilgi erişiminin kolay olması ve bilginin evlere ve okullara kadar rahatlıkla gelebilmesinin yanında, internetin yanlış kullanımı, çocukların internet üzerinden sosyalleşmeleri, saatler süren oyunlar ve simülasyonlar ile bir o kadar zararlı hale gelmektedir. Teknoloji ve internet çocuklara faydalı ve etkili sonuçlar getirirken bir yandan da sağlığını etkileyecek olumsuz durumlara sebebiyet vermektedir. Bu makalemizde bilgisayar bağımlılığının çoxxuk sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinden bahsedeceğiz.
Bilgisayar Bağımlılığın Artmasındaki Sebepler Nelerdir?
Bilgisayar bağımlılığı, son yıllarda artan bir sorun haline gelmiştir. Çocuklar arasındaki oyun ve sokak oyunları kültürünün yerini teknolojik cihazların, akıllı telefonların, dizüstü bilgisayarların, bilgisayar oyunlarının ve tabletlerin alması bilgisayar ve internet bağımlılığını harekete geçirmektedir. Mobil cihazların yaygın hale gelmesi, çocukların internete daha kolay erişim sağlamaları, çeşitli sosyal medya platformları, artık yetişkinlerin olduğu kadar çocukların da uzun saatler boyunca bilgisayar başında zaman geçirmesine neden olmaktadır. Özellikle internet ortamında çevrimiçi oyunlar, çocukların internette daha fazla zaman harcamasına neden olabilir.
Bilgisayar bağımlılığının bu kadar artmasındaki sebeplerden bazıları da çalışan anne sayısındaki artış, hayat tarzının daha mobil hale gelmesinden de kaynaklanmaktadır. Bilgisayar bağımlılığı çocuklara fiziksel, psikolojik ve sosyal alanlarda zarar vermektedir.
Bilgisayar Bağımlılığının Çocuk Sağlığı Üzerindeki Fiziksel Zararları
Bilgisayar bağımlılığında çocuklar gece geç vakitlere kadar uykusuz kalırlar. Bilgisayar bağımlılığı, özellikle gece geç saatlere kadar devam ederse, uyku bozukluklarına neden olur. Dolayısıyla yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu ve hatta depresyon gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. Çünkü bilgisayar bağımlılığı kişinin ilgisine ve aktif katkısına bağlıdır ve kişiyi her an uyarıcı özelliği bulunur. Çeşitli uyarıcılara maruz kalan çocuk, uzun saatler boyunca uykusuz kalır, ertesi gün çoğunlukla yorgun ve uyuşuk bir haldedir. Uykusuz bir çocuğun konsantrasyon gücü azalır ve çabuk sinirlenme eğilimindedir.
Bilgisayar kullanımında gözler ekrana sabit olarak bakmaktadır. Sabit bir noktaya daimi olarak bakmak ise gözleri yorar. Bilgisayar ekranlarından yayılan mavi ışık, gözlerde yorgunluğa neden olur. Ekran ışığı çocuklarda göz ağrısı, baş ağrısı ve konsantrasyon bozukluğu gibi sorunlara yol açar. Ekran ışığı, ışık ayarının uygun yapılmamış olması ve ekran ışığının titremesi de göz yorgunluğunu artırır, gözler kurur, kızarır ve yanma oluşur. Uzun süre bilgisayar ekranına maruz kalmak, çocuklarda farklı görme sorunları ortaya çıkarabilir.
Bilgisayar kullanımda ve bilgisayar bağımlılığında uzun süre sabit olarak aynı pozisyonda durmak boyun kaslarının kasılmasına, boyun tutulmasına ve sırt ağrılarına neden olur. Bilgisayar kullanımda farenin aynı pozisyonda tutulması da yıllar içerisinde el bileği kaslarında yıpranmaya ve el bileğinde bozulmalara sebep olur. Bilgisayar kullanırken el ve bileklerin sürekli hareket etmesi, karpal tünel sendromuna neden olabilir. Bu durum, elde uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlük hissi yaratabilir. Parmaklarda ayrı, el sıkma gücünde azalma, ellerde uyuşma ve el becerisinde azalma görülür.
Sürekli bilgisayar başında oturan çocuklarda hareketsizliğe bağlı olarak obezite ve morbid obezite gibi sağlık sorunları ortaya çıkmaktadır. Uzun süreli bilgisayar bağımlılığı, bacaklarda şişlik ve ödeme neden olur ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Bilgisayar Bağımlılığının Çocuk Sağlığı Üzerindeki Psikolojik Zararları
Bilgisayar bağımlılığı ile çocukların uyku düzenlerinde değişiklikler meydana gelir. Uykusuzluğa bağlı olarak görülen dikkat ve konsantrasyon eksikliği ve sinirlilik durumları sıklıkla görülmektedir. Bilgisayar kullanımı ve özellikle uzun süreli bilgisayar bağımlılığı çocukların yüz yüze iletişim kurma becerilerini yavaşlatarak, sosyal iletişimde zorluk çekmelerine sebep olabilir.
Bilgisayar kullanımda özellikle ders dışı internet kullanımında geçirilen sürelerde artış olması ve bilgisayara karşı geliştirilen bağımlılık durumu, internet ve bilgisayar oyunlarının aşırı kullanımı, bilgisayar bağımlılığının psikolojik zararlarındandır. Çocuklar aile ve okul hayatlarına yeteri miktarda odaklanamazlar. Dikkat eksikliğine sebep olan uzun süreli bilgisayar bağımlılığında çocuklar ev ödevi yaparken, ders çalışırken ya da sınıf ortamında ders dinlerken dikkat eksikliği yaşayabilirler. Bu bağımlılık ile çocukta olduğu yerde sallanma ya da parmaklarıyla oynama gibi tekrarlanan hareketler de görülebilir.
Bilgisayar bağımlılığında çocukların zaman yönetim becerilerinde aksamalar görülür. Ev ödevi yapma, kitap okuma, odasını toplama ve bunun gibi sorumluluklarını yerine getirmede erteleyici tutum ve davranış içine girebilirler. birbirinden farklı internet oyunlarında çocuklar şiddet içeren, zararlı düşüncelerin olduğu ya da aşırı açıklığa maruz kalabilirler. Kontrol edilmesinin zor olması sebebiyle bu içerikler çocuklar için tehlikeli olmaktadır.
Bilgisayar Bağımlılığının Çocuk Sağlığı Üzerindeki Sosyal Zararları
Ebeveynler çocuklarına internette geçirdikleri zaman ile ilgili olarak uyarı yaptıklarında çocuklar ya tepkisiz kalırlar ya da aşırı tepki gösterirler. İnternette geçirilen zaman sınırlaması olmayan çocuklarda aile içi ilişkilerde problem görülme olasılığı yüksektir. Bilgisayar, akıllı telefon, tablet ya da oyun konsolu gibi kullanımların sosyal zararlarından biri de arkadaşlarla geçirilen zamanın az olmasıdır.
Uzun süre bilgisayar kullanan çocuklar gerçek hayattaki sosyal etkileşimlere daha az zaman ayırmaktadırlar. Çocukların yüz yüze iletişim becerilerinin gelişimini olumsuz etkileyen ve sosyal ilişkilerinin zayıflamasına neden olan bu durum aynı zamanda bilgisayar bağımlılığına da yol açmaktadır. Sosyal medya ve diğer çevrimiçi platformlar ile bilgisayar oyunları çocuklarda yüksek bağımlılık oluşturur. Yoğun ve uzun süreli bilgisayar bağımlılığı ise çocukların diğer faaliyetlerden kopmasına ve yaşamlarının diğer yönlerini ihmal etmesine neden olmaktadır.
Çocuklar bilgisayar ve ders dışı internet kullanımı ile kendilerine, derslerine, hobilerine ve sosyal ilişkilerine zaman ayıramazlar ve dolayısıyla sosyal bakımdan olumsuz etkiler yaşarlar.
Akademik eğitim performansı üzerinde de olumsuz etkileri bulunan bilgisayar bağımlılığı, çocukların dikkat sürelerini azaltan ve okul başarısını etkileyen faktörlerin başında gelmektedir. İnternet ortamının sunduğu sınırsız bilgi kaynakları, çocukların doğru bilgiye erişim sağlayıp sağlayamadıkları hususu ise ebeveynlerin aklında soru işaretlerine sebep olmaktadır.
Uzun süreli bilgisayar kullanımı ve bağımlılığı ile çocukların internet üzerinde maruz kalabileceği riskler de artabilmektedir. Tehlikeli içeriklere maruz kalma, çevrimiçi yabancı kişilerle iletişim kurma ya da kişisel bilgilerin gizliliğinin ihlal edilmesi gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir.
Bilgisayar bağımlılığının çocuk sağlığı üzerindeki fiziksel, psikolojik ve sosyal zararları en aza indirmek için çocukların bilgisayar kullanımını sınırlamak, onları düzenli fiziksel aktivitelere teşvik etmek, ebeveyn denetiminde doğru içeriklere erişim sağlamaları ve güvenli internet kullanımı konusunda eğitim vermek önemlidir.
