Çocuklar doğumdan itibaren çevresel faktörlerle iç içe büyürler. Bu, gelişimin en doğal sürecidir. Çevresel faktörlerdeki her türlü görsel, işitsel, dokunsal uyarı algıyı etkiler. Algıların etkileşimi neticesinde zeka gelişimi gerçekleşir. 
 

Zeka, anlama, gerçekleri algılayabilme, akıl yürütme, çıkarım yapabilme, muhakeme gücü, sonuç çıkarma ile çıkan sonuçlara göre karar verme yeteneklerinin tümüdür. Zeka ile beyin gelişimi arasında sıkı bir bağ bulunmaktadır.

Eğitim bilimcileri ve nörologların uzun çalışmalar gerçekleştirmişler ve bu çalışmaların sonunda aile içi etkileşim ve çevresel faktörler zekanın gelişiminde oldukça önemli bir rol oynadığı ve zekanın bir kısmının kalıtımsal olarak çocuklara aktarıldığı yönünde sonuçlara ulaşmışlardır. Özellikle  klüçük yaşlardan itibaren alınan yeteneklerin gelişimine yönelik dersler kurslar ve bunun gibi destek eğitimler  çocukların algı ve zekalarını üst düzeye çıkabilmektedir.

Gerçek şu ki yapılan araştırmalara göre zekanın yüzde 50'si genetik ve yüzde 50'si ise çocuğun ailesi ve çevresi gibi diğer faktörlerden geldiğini göstermektedir.  Peki,çevresel faktörlerin zeka gelişimindeki yeri nedir?
 

Çevre zeka üzerinde etkili ve en önemli  faktördür. Çocukların iyi bir ortamda yetişmesi, iyi beslenmesi ve iyi bir eğitim alması ile IQ seviyelerinde artış olduğunu gösterir çalışmalar bulunmaktadır. Bebeklik ve erken çocukluk dönemi, zeka gelişimi için en kritik dönemlerden biridir. Bu dönemde çocuğun maruz kaldığı çevresel uyaranlar ve deneyimler, beyin gelişimin ve zekayı etkiler. Uyaranlardan zengin bir çevre ise çocuğun zeka gelişimine olumlu katkılarda bulunmaktadır. 

 

 

Zeka gelişimi, genetik faktörlerin yanı sıra çevresel faktörlerin etkisi altında da şekillenir. Çevresel faktörlerin zeka gelişimindeki rolüne dair bazı önemli detaylar şu şekildedir.
 

Sosyal etkileşim, zeka gelişimi için önemlidir. İnsanlar, etkileşim yoluyla birbirlerinden öğrenirler. İyi bir sosyal çevre, dil gelişimi, iletişim becerileri ve sosyal zeka gibi alanlarda olumlu etkiler sağlar.

 

Eğitim, zeka gelişiminde önemli bir rol oynar. Kaliteli eğitim, bilişsel becerilerin ve zeka potansiyelinin ilerlemesine ve gelişmesine yardımcı olur. İyi eğitim, çocukta analitik düşünme, problem çözme yetenekleri ile bilgi birikiminin artmasını sağlar ve zeka gelişiminde önemli bir yeri bulunur. 
 

Çocukluk döneminde iyi beslenme, beyin gelişimi için gereklidir ve zeka gelişimini olumlu etkilemektedir. Yetersiz beslenme ve sağlık sorunları ise zeka gelişimini olumsuz etkileyebilmektedir.

 

Zehirli kimyasallar, hava kirliliği ve diğer çevresel durumlar zeka gelişimini olumsuz etkileyebilmektedir. Bu bakımdan temiz ve sağlık bakımından güvenli bir çevre zeka gelişimi için önemlidir.
 

Çocuğun bulunduğu çevre ve kültür ve hangi kültürde büyüdüğü, onun dil gelişimi ve düşünme tarzını etkileyebilmektedir. Dolayısıyla Kültürel ve sosyal faktörler çocuğun öğrenme ve zeka gelişiminde dikkat çekici bir yere sahiptir. Sosyal faktörler çerçevesinde olumlu aile ilişkileri de  çocuğun öğrenme ve zeka gelişimine destek olmaktadır.
 

Zeka gelişimi yalnızca genetik faktörlere değil, çevresel faktörlere de bağlıdır. Çocuğun maruz kaldığı olumlu sosyal etkileşim, iyi eğitim ve beslenme olanakları, olumlu çevresel durumlar ile pozitif kültürel ve sosyal faktörler  çocukların zeka potansiyelini daha iyi bir şekilde realize etmelerine yardımcı olabilir. Bu nedenle, çocukların sağlıklı bir çevrede büyümesi ve eğitim almaları, zeka gelişimini desteklemek için önemlidir.

 

 

Beyin Glia adı verilen destek hücreleri ve nöron adı verilen sinir hücrelerinden oluşmaktadır. Nöronlar elektrokimyasal sinyaller ile bilgi aktarımı yapar ve bu şekilde çalışır. 
 

Bir bireyde zeka gelişimi anne karnındayken başlar ve doğumdan sonra gelişmeye devam eder. Annenin gebeliği boyunca, çinko, demir, folik asit, protein, iyot mineralleri, protein ve karbonhidrat alması bebeğin anne karnındayken zeka gelişimini sağlamaktadır. Annenin gebeliğinde sigara ve alkol kullanımı ise bebeğin zekasını direk etkileyeceği için kesinlikle kullanılmamalıdır.
 

Bebek doğduktan sonra anne sütü ile beslenme zekayı geliştiren ve artıran en önemli besin kaynağıdır. İçinde bulunan yağlar, proteinler, mineraller, vitaminler, karbonhidratlar ve yağ asitleri ile zekayı geliştiren eşsiz bir besin kaynağıdır. Bebeklikten itibaren anne ile çocuk arasında kurulan sevgi bağı ise zeka gelişimini sağlayan önemli faktörlerden biridir.

 

Hayatın ilk evrelerinden itibaren çocukların çeşitli pozitif uyaranlara maruz kalması, beyin gelişimini desteklemekte ve algıların açılmasını sağlamaktadır. Çocuğun beyin gelişimi doğumdan itibaren hızla ilerler. Beyin, sinir hücreleri (nöronlar) arasındaki bağlantıları güçlendirerek ve yeni nöronlar oluşturarak büyür. Bu süreç, çocuğun öğrenme ve problem çözme yeteneklerini etkiler.
 

Çocukların zeka gelişimi çevresel faktörlerle çeşitlenebilmektedir. Sağlıklı ve doğal gıdalarla beslenmek, sağlıklı ve düzenli bir uyku rutini, çocuk ile yakından ilgilenme, sosyal etkileşim içinde bulunma, iletişim kurma ve kendini ifade edebileceği oyunlar oynaması zeka gelişimini sağlamaktadır.
 

Çocukların beyni ve zihinsel yetenekleri gelişirken birçok faktör etkilidir ve bu gelişim süreci oldukça karmaşıktır. Beyin gelişimi, çocuğun bilişsel, duygusal, sosyal ve dil becerilerinin nasıl geliştiğini anlamak için önemlidir.  Çocuklarda beyin gelişimi ve zihinsel yetenekleri geliştiren  faktörler şu şekilde detaylandırılır;
 

Çocuğun zeka potansiyelini belirlemekte genetik faktörler etkilidir. Ancak genetik miras sadece bir başlangıç noktasıdır ve çevresel etmenlerle etkileşime girer.
 

Çocukların çevrelerini deneyimlemeleri, görsel, işitsel, dokunsal ve diğer duyusal deneyimler, beyinlerinin farklı alanlarını aktive ederek zeka gelişimine katkıda bulunur.

 

Dil gelişimi, çocuğun düşünme ve iletişim yeteneklerini önemli ölçüde etkiler. İlk yıllarda çocuklar, aileleri ve çevrelerindeki kişilerden dil öğrenirler. Dil gelişimi ve beyin gelişimi yakından ilişkilidir.
 

Çocuklar, sosyal etkileşimler ve ilişkiler yoluyla sosyal becerilerini geliştirirler. Empati, işbirliği yapma ve duygusal zeka gibi sosyal yetenekler, çocukların beyin gelişimini etkiler.
 

Okul öncesi eğitim ve okul çağı akademik eğitimler, çocukların zeka ve bilişsel becerilerini destekler.Eğitim sürecinde öğretmenler, öğrenme ortamı ve eğitim materyalleri beyin gelişimi ve zihinsel yeteneklerin gelişmesi bakımından önemlidir.

 

Ailenin çocuklarına sağladığı destek, sevgi, rehberlik ve fırsatlar, çocukların zeka gelişimini büyük ölçüde etkiler. Aynı şekilde çocuğun büyüdüğü çevre çocuğun beyin gelişimini şekillendirir.
 

Kendi kendine kontrol becerisi çocukların dikkatlerini sürdürmeleri, problem çözmeleri ve hedeflere ulaşmaları için önemlidir. Bu yetenekler, beyin gelişimlerine katkı sağlar.

 

Çocukların beyin gelişimi bireyseldir ve her çocuk farklı bir hızda ilerler. Bazı çocuklar belirli alanlarda daha yetenekli olabilirken, diğerleri farklı alanlarda daha güçlü olabilirler. Bu nedenle, çocuğun bireysel ihtiyaçlarına ve yeteneklerine uygun bir eğitim ve destek sağlamak önemlidir. Aynı zamanda çocukların sağlıklı bir şekilde büyümelerini ve gelişimlerini destekleyen bir çevre sunmak da beyin gelişimi ve zihinsel yeteneklerin gelişmesi bakımından kritik bir rol oynar.