ÖN KAYIT
MESLEK SEÇİMİNDE AİLENİN ROLÜ


MESLEK SEÇİMİNDE AİLENİN ROLÜ 


 Meslek seçiminde ailenin rolü ve ebeveyn tutumları çok önemlidir. İnsanların kendilerine temel çalışma alanları  edindiği ve geçimini sağlamak amacıyla yaptığı işlere meslek adı verilmektedir. Meslekler çoğunlukla yoğun bir eğitim hayatı sonrasında kazanılır. Bu kazanım uzun bir yolculuğun sonucudur.

​İnsanlar meslek seçimlerine zemin oluşturan çeşitli  yetenek ve özelliklerle dünyaya gelirler. Kişide var olan bu özelliklerle,  bireylerin her yaşta aşama aşama ilerleme kaydettiğini söylemek mümkündür.  Bireyin kendi özellikleri ile mesleğinin getirdiği özellikleri eşleştirerek kendisine en uygun mesleği seçmesi doğal ve istenen bir durumdur. 
 

Meslek seçiminde aile hayatı çocukları nasıl etkiliyor?


Aile hayatı çocukların kişilik gelişimleri, sosyal hayatlarını ve okul başarısını etkilemektedir. Ailenin sahip olduğu meslekler, çocuğun akademik süreç içindeki yaklaşım biçimleri, çocuğa yapılan telkinler, öne çıkarılan meslekler, ailenin verdiği örnekler, yaşam hikayeleri, iş hayatları, ailenin beklentileri çocuğun meslek seçimi üzerinde etkilidir.

Yapılan araştırmalar gösteriyor ki; her 4 çocuktan 3 ünün meslek seçimlerine aileler müdahalede bulunmakta ya da etki etmektedir. Çocukların ileriki hayatlarında meslek tercihlerine bakıldığı zaman ebeveynleri ile aynı mesleği tercih ettikleri görülmektedir. Ancak unutulmaması gerekir ki, her birey birbirinden farklıdır. Çocukların yetenekleri, kişisel özellikleri, ilgileri de bununla doğru orantılı olarak birbirinden farklı olabilir. Bu anlamda çocukların özelliklerine uygun olmayan yönlendirmeler ile meslek seçimleri ve sonuçları beklenilen gibi olmayabilir.  Meslek seçiminde ailenin rolü ve ebeveyn tutumları özellikle ebeveynlerin çocuklarını yetiştirdikleri süreçte çocukların meslek seçimini etkileyen önemli faktörlerdendir. 

 


 

Meslek Seçiminde Aile Etkisi

 
Gençlerin meslek seçiminde ailelerinin etkisi oldukça fazladır. Öğrencinin hayatı boyunca kişilik gelişimlerini, sosyal gelişimlerini, okul başarısını etkileyen aileler çocuklarının hangi mesleği seçeceği konusunda da onlara etki etmektedir. 
 
Ailenin çocuğuna yaptığı telkinler, iş yaşamları, öne çıkardığı meslekler ya da geri planda tuttuğu meslekler, yaşam hikayeleri, çocuktan beklentileri ve hayattan beklentilerini çocuktan meslek olarak icra etmesini ve maddi ve sosyal statü olarak meslek karşılaştırmaları yapılması çocuğun meslek seçimini büyük oranda etkilemektedir.
 

Meslek Seçiminde Ebeveynlere Öneriler

 
Çocukların yeteneklerine, kişisel özelliklerine ya da ilgilerine uygun olmayan mesleki tercihlerin ya da yönlendirmelerin sonuçları istenildiği gibi olmayabilir. Bu anlamda meslek seçiminde ailenin rolü anne-babaların ya da ebeveynlerin tutumları, çocukların meslek seçimini etkileyen önemli faktörlerdendir. 




 

Meslek Seçiminde ebeveynlere önerilerimiz var.

  • Meslek seçimlerinde çocukların ilgileri, yetenekleri ve kişilik özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır.
 
  • Çocuklarla mesleklerle ilgili konuşmalar yapmak, her mesleğin  önemli ve değerli olduğunu belirtmek, önemli olan, çocukların özelliklerine uygun seçimler yapmalarının belirtilmesi yararlı olmaktadır.
 
  • Ebeveynler çocujklarının tercihlerine ve seçimlerine saygı duymalıdırlar. Çocuğun ilgi alanları, yetenekleri ve kişilik özellikleri göz önüne alınarak çocuğa demokratik bir biçimde yaklaşılmalıdır.
 
  • Ebeveynler çocuklarını diğer kişilerle kıyaslamamalıdırlar. Kıyas, çocuğun kendisini yetersiz ve değersiz hissetmesine neden olmaktadır ve bu da genel anlamda çocuğun mental olarak rahatsız ve mutsuz olmasına neden olur.
 
  • Ebeveynler çocuğun pozitif aile ikliminde büyümesi için çaba göstermelidirler. Aile üyelerinin birbirlerine saygılı olduğu, sevecen olduğu, mutlu ve pozitif aile ikliminde yetişen çocuklar kendilerini değerli ve yeterli hissederler. Pozitif aile iklimi içerisinde bulunan çocuk ise kendini daha iyi hisseder tercihlerini ve  seçimlerini kendisine uygun olarak yapar.
 
 

Ailelerin  meslek seçiminde oynadığı kritik roller


Meslek seçimi, hayatta verilmesi gereken en önemli kararlardan biridir ve bu süreçte ailelerin rolü büyüktür. İşte ailelerin meslek seçiminde oynadığı kritik roller:

1. İyi Bir Gözlemci Olmak
Aileler, çocuklarının yeteneklerini ve ilgi alanlarını gözlemlemelidir. Hangi alanlarda başarılı olduklarını fark etmek, doğru mesleği seçmelerine yardımcı olur. Örneğin, çocuğun sanatsal yönleri mi daha güçlü yoksa matematiksel yetenekleri mi daha baskın? Bu gözlemler, gelecekteki meslek seçimine ışık tutar.

2. Diyalog ve İletişim
Çocuklarla açık iletişim kurmak önemlidir. Onların düşüncelerini dinlemek ve onlara saygı göstermek, doğru karar vermelerine katkı sağlar. Aileler, çocuklarıyla meslek seçimi hakkında samimi ve anlayışlı bir şekilde konuşmalıdır.

3. Baskıdan Kaçınmak
Anne-baba olarak, kendi isteklerimizi çocuklarımıza dayatmamalıyız. Onların sevdiği ve yatkın olduğu alanları önemsemeliyiz. Meslek seçiminde baskı yapmak, çocuğun özgüvenini zedeler ve yanlış bir yola yönlendirebilir.

4. Yetenekleri Keşfetmek
Çocukların hangi alanda yetenekli olduklarını belirlemek için bilimsel yöntemler kullanılabilir. Uzman bir psikolog veya psikiyatrist gözetiminde kişilik ölçekleriyle çocuğun meyilli olduğu alanlar saptanabilir. Bu, doğru mesleği seçmelerine yardımcı olur.

5. Çevresel Faktörler
Meslek seçiminde çevresel faktörler de önemlidir. Uygun bir çevre olmadığı takdirde çocuğun yetenekleri gelişemez. Aileler, çocuklarının çevresini olumlu yönde etkilemeye çalışmalıdır.

6. Temel Güven Duygusu
Çocuğun kendini güvende ve değerli hissetmesi, başarıya ulaşmasını kolaylaştırır. Aileler, çocuklarına güven vermelidir ve onların potansiyelini desteklemelidir.

Sınav Koleji ve Sınav Eğitim Kurumları olarak öğrencilerimizi  akademik ve mental bakımdan en iyi şekilde yetiştirmekteyiz. Alanında profesyonel rehber öğretmenlerimizin bulunduğu, size en yakın Sınav Koleji ve Sınav Eğitim Kurumlarını öğrenmek için 0312 285 99 77 numaralı hattımızdan bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Kaynaklar:
Evren, M. (2005)
Hoppock (1957)
Kuzgun, Y (2000) Meslek Danışmanlığı Nobel Yayıncılık -Ankara
Kuzgun , Y.( 1997) Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ösym Yayınları - Ankara
Yeşilyaprak, B., 2001 - Eğitimde Rehberlik Hizmetleri, Nobel Yayınları - Ankara

Bunlara da göz atın!