OYUN OYNAMAK ZEKAYI GELİŞTİRİR Mİ?
OYUN OYNAMAK ZEKAYI GELİŞTİRİR Mİ?
Oyun Oynamak Zekayı Geliştirir Mi?
Oyun oynamak zekayı geliştirir mi? Bu sorunun cevabı : Evet. Oyun oynamak zekayı geliştirir.
Oyun ortamları çocukların bilişsel, sosyal, dilsel ve duygusal gelişimlerinin sağlanması bakımından oldukça önemli alanlardır. Çocuklar oyunlar ile dünyayı keşfetmeye çalışırlar, ve yeni beceriler öğrenirler. Oyunlar çocukların bu becerileri kazanmasında en etkili yoldur.
Zeka gelişimi, anne karnından başlar bebeklik, çocukluk ile hayatın sonu kadar süren dinamik bir süreçtir. Zeka genetik altyapı ile oluşur ve çevresel etmenler ile gelişir. Zeka gelişimi en fazla çocuk yaşlarda hızlı gelişmektedir. Okul öncesi ve anaokulu dönemde oynanan oyunların bebeklerin ve çocukların zeka gelişimine etkisi yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır.
Zeka gelişiminde ilk iki yıl bu anlamda dikkat çekicidir. İlk iki yılda çocuklar ne kadar çok farklı uyaranla karşılaşırlarsa, beyinlerinde o derecede yeni bağlantılar kurulur. Çocuklardaki farklı duyu organlarına yönelik ilk deneyimler, onların zeka gelişiminde önemli bir yere sahiptir. İlk yıllarda çocukların karşılaştığı birbirinden farklı ve duyu organlarına yönelik deneyimler, zeka gelişiminde en aktif şekilde yer alan tecrübelerdir.
Yazar Diane Ackerman'ın belirttiği gibi, “Oyun beynimizin en sevdiği öğrenme yoludur”.
Dikkat, Zekâ ve Strateji Oyunlarının Çocukların Zekâ Gelişimine Olan Etkisi
Oyun çocuğa öğretilmesi zor olan konuları, kendi deneyimleri ile öğrenmeleri için en uygun araçtır. Oyun oynarken çocuk kendi duygu ve düşüncelerini dile getirir. Oyun sırasında yapılan deneme yanılmalar, problemleri çözmeye çalışmaları ve belirli düzeyde riskleri göze alma deneyimi kazandırır.
Dikkat, zekâ ve strateji oyunları olarak ilk başta akla lego, puzzle, satranç gelse de, akademisyen tarafından geliştirilen ve beynin farklı bölümlerinin çalışması ve geliştirilmesine yönelik hazırlanmış oyunlar da bulunmaktadır.
Dikkat, zekâ ve strateji oyunlarının çocukların zekâ gelişimine olan etkisi üzerinde yapılan farklı araştırmalar bu oyunların çocukların yalnızca zekâ gelişimini değil, aynı zamanda düşünebilme becerisini de geliştirdiğini göstermektedir.
Sayısal zekanın geliştirilmesi için çocuğa bebeklik döneminden itibaren oynayabileceği, kullanabileceği materyaller ve ortamlar sunulması önemlidir. Çocuklar bebeklikten itibaren var olan becerilerini deneyerek, öğrenme becerilerini geliştirirler. Anne babalar ya da çocuğun bakımını ve gelişimini üstlenen ebeveynler çocuklarının sayısal zekâlarının gelişimini farklı şekillerde sağlarlar.
Zekanın insanlar için önemi ve gelişiminin gerekliliğinin anlaşılması ile birlikte bu konu üzerinde yapılan çalışmalar da artmıştır. Normal oyunlar ve özel olarak tasarlanan zeka oyunları bir bütündür ve her ikisi de bebek ve çocukların zeka gelişimi üstüne olumlu ve geliştirici etkileri bulunmaktadır. Oyunların bebek ve çocuklar üzerindeki olumlu etkileri düşünüldüğünde çocukların girdiği her oyunsal etkileşim, zeka oyunları, anne baba ile oynanan oyunlar ve beraber geçirilen kaliteli zamanlar onların zeka gelişimlerini kat be kat artırmaktadır.
Dikkat, zekâ ve strateji oyunlarının çocukların zekâ gelişimine olan etkisi yadsınamaz. Amerika Berkeley Üniversitesi Psikoloji Bölümünden Ph.D.Silvia Bunge ve ekibi tarafından klinik araştırmada zeka oyunlarının zeka gelişimi üzerindeki etkisi kanıtlanmıştır.
Yapılan araştırmalar ilkokul çağındaki çocuklarla belli koşullar altında yapılmıştır. İki ay boyunca, haftada iki kez, 1-1,5 saat zeka oyunları oynayan ve zeka oyunları çalışması yapan çocukların IQ puanlarında 13 puan artış meydana geldiği görülmektedir. Çocuklar zeka oyunları ile düzenli olarak meşgul olduğu takdirde, IQ seviyeleri ne olursa olsun birkaç ay içerisinde zekâ seviyelerinde ilerlemeler kaydedildiği ortaya çıkmıştır.
Hazırbulunuşluk gibi birden fazla etmen bu araştırmaya olumlu etki etmiş olsa da, iki aylık çalışmanın sonunda çocuklarda zeka gelişimi üzerine olumlu etkiler gözlenmiştir.
Sonuç olarak çocuklara doğru teknik ve uygun materyal ve ortam sağlanınca her çocukta benzer bir etki ortaya çıkabileceği genellemesi yapılabilmektedir.
Zekâ Oyunlarında Uygun Ortam Ve Doğru Materyal Seçimi
Zeka oyunlarının zeka gelişimi üzerindeki etkilerini artırmak ve geliştirmek için çocuğun yaşına uygun materyal seçilmeli, sağlıklı bir oyun ortamı oluşturulmalı ve doğru materyaller kullanılmalıdır.
Zekâ oyunları çocuklara gündelik yaşamın standartları dışında düşünme ortamı sağlar. Bu anlamda zeka oyunlarının beynin çalışma kapasitesini arttırdığını söylemek mümkündür. Zeka oyunu seçiminde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta ise doğru yaş grubu için doğru oyunun seçilmesi gerekliliğidir. Çocuğun seviyesine uygun ve oynarken en fazla eğlendiği oyun aslında zeka gelişimi için de en uygun oyun olmaktadır. Hangi yaşta olursa olsun zeka oyunları zeka gelişimini destekler.
Zeka oyunlarını oynarken ikili oyunlarda da oyun arkadaşı önemli bir etkendir. Oyun oynayan çocukların aynı yaş grubunda, aynı fiziki ve aynı psikolojik seviyede olmaları ile çocuklar birbirlerine daha fazla katkı sağlarlar. Oyun oynarken aynı oyun ortamı ve oyun materyali gibi oyun arkadaşı da önemli bir kriterdir. Zeka oyununda oyuncular ne kadar eğleniyorsa, çocukların zeka gelişimine o kadar katkı yapılıyor anlamına gelir.
Zeka Gelişimini Anne Babalar Nasıl Sağlarlar?
Çocuklar doğuştan merak, keşfetme ve araştırma öğeleriyle dünyaya gelirler. Bebekler tadarak, koklayarak, görerek, dokunarak, hissederek ve duyarak çevrelerini tanımaya başlarlar. Anne babalar ya da ebeveynler çocuklarının gelişiminde öncelikle onlara rehberlik etmeli, bunun için çocuklarına güvenli alanlar ve uyaranlar oluşturmalıdırlar. Onların yaratıcılıklarını geliştirmelerine yardım etmeli, çocuğun ilgi alanlarını keşfetmesini sağlayacak ortamlar oluşturmalı, çocuğun farklı çözüm yollarını denemelerine izin vermeli, oyuncak seçimlerinde de çocuğun yaratıcılığını ve keşfetmesine imkan tanıyan farklı oyuncaklarla oynamasını sağlamalıdırlar.
Zeka gelişimini sağlamak için anne babalar birçok yol denerler. Zeka etkinlikleri ve zeka oyunlarının zeka gelişimi için önemli bir etken olduğu düşünüldüğünde ebeveynlerin çocuklarının zeka gelişimi adına birçok etkinlik yapmaları gerekmektedir.
Ebeveynler bebeklik dönemi itibariyle zeka gelişimini desteklemek için çocuğun araştırma yapmasını, keşfetmesini sağlamalı ve güvenli alanlar oluşturmalıdır.
Çocuğun gelişiminden sorumlu olan anne babalar çocuklarının ev eşyalarında ya da evin düzeninde yapılacak değişikliklerle bebeklerin güvenli ortamlarda ortamı keşfetmesine, inceleme ve araştırma yapmasına olanak tanımalıdır.
Yetişkinlerin kullandığı materyaller her zaman bebeklerin ilgisini çeker. Bebeklere verilen tava, tencere, kepçe gibi materyaller onun farklı nesneleri tanımasına ve gerçek dünyayı keşfetmesine olanak sağlar. Bebek ve çocukların ev içinde bulunan güvenli eşyaları tanımasına ve nesnelerin farklı şekillerde kullanılmasına izin vermek gerekir. Duyu alanlarına yönelik materyallerle farklı duyuların gelişmesi sağlanır.
Okul öncesi dönemden itibaren bebeklerle ve çocuklarla konuşmak, onlara kitaplar okumak, kitapların resimlerini göstermek ve bunları beraber incelemek zihinsel ve dil gelişim sürecinde en etkili materyaldir. Bebeklerin ve çocukların farklı duyusal materyallere maruz kalması onların zihin gelişimlerini olumlu yönde etkilemekte ve geliştirmektedir.
Okul öncesi dönem çocukların büyük bir merak duygusu içinde bulundukları dönemdir. Bu dönemde sıklıkla sorulan Neden? sorusu onların olaylar ve sonuçların arasında bağlantı kurmaya çalıştıklarının göstergesidir. Ebeveynler mümkün olduğunca bu soruları cevaplamalı ve yanıtsız bırakmamalıdırlar.
Boyalar, su ya da kum havuzları, parmak boyaları, oyun hamurları algı gelişiminde doğal olarak öğrenme becerilerinin geliştirilmesinde önemli yer tutar. Uygun ortamlar hazırlanarak duyusal algıların tanınmasına ve geliştirilmesine ortam hazırlanmalıdır.
Okul öncesi dönemde farklı duyu alanlarının (işitsel, görsel, duyusal) geliştirilmesine olanak sağlayan, aktif hareket etmeye özen gösteren ve tercih eden okul öncesi yuva ve kreşler tercih edilmelidir.
Ebeveynleri ile birebir paylaşım yapan ve aktif iletişim içinde bulunan çocukların zihinsel gelişimlerinin daha aktif ve pozitif olduğu görülmektedir. Çocukla geçirilen kaliteli zaman süresi ne kadar uzunsa zihinsel gelişimde zamana oranla gelişmektedir.
Ebeveynler çocuklarda oyuncakları büyüklüklerine göre sıralamak, dizmek, olayları hatırlatmak, yapılacak aktiviteleri sıralandırmak gibi sıraya koyma becerilerini gün içinde geliştirmeye yönelik davranabilirler.
Çocuklara oyun kurmaları için fırsat ve zaman vermek gereklidir. Her şeye müdahale eden ebeveynler çocukların yaratıcılıklarına ve özgün olarak bir şey meydana getirme becerilerine ket vururlar ve bu da çocuğun çözüm üretme becerilerini olumsuz etkilemektedir.
Oyun Oynamanın Zeka Gelişimine Katkısı
Oyun oynamak, çocukların zeka gelişimine olumlu katkılar sağlar. Oyunlar, çocukların bir dizi kognitif, duygusal ve sosyal beceri geliştirmelerine yardımcı olmaktadır. Oyun oynamanın çocukların zeka gelişimine etkileyebileceği detaylar bulunur.
Oyun oynamak çocukların problem çözme becerilerini geliştirir. Oyunlar, çocuklara farklı zorluklar sunar. Bu zorluklar çocukların karmaşık problemleri çözmeleri için mantıklı düşünme, strateji oluşturma ve hızlı karar verme yeteneklerini geliştirmelerine yardımcı olur.
Oyunlar, çocukların dikkatlerini odaklama ve uzun süreli görevlere bağlı kalma becerilerini geliştirir. Bazı oyunlar, çocukların problem çözme süreçlerine dikkat etmelerini gerektirir. Oyun aynı zamanda çocukların el-göz koordinasyonunu artırır.
Oyun oynamak çocukların iletişim ve işbirliği yeteneklerini geliştirir. Çocuklar oyun oynayarak sosyalleşirler. Oyun oynamak çocukların diğer çocuklarla iletişim kurma, işbirliği yapma becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur. Çocuklar oyun oynama sırasında karşıdaki çocuğu gözlemleyerek de birtakım bilgileri öğrenirler. Oyun oynama aynı zamanda çocukların empati yeteneklerini geliştirmelerine yardım eder.
Oyun oynamak çocukların yaratıcılıklarını ve hayal güçlerinin gelişmesini sağlar. Özellikle role-playing oyunları, çocukların kendi hikayelerini oluşturmasına ve hayal dünyalarını genişletmelerine olanak tanır. Bunun yanı sıra yapbozlar, boyama kitapları da yaratıcılıklarını geliştirmeleri için uygun oyunlardır.
Çocukların oyun oynama süreleri dengeli olmalıdır. ebeveynlerin oyun zamanını yönetme ve dengeleme sorumluluğu vardır. Aşırı oyun oynamak, ilkokul çağlarında fiziksel aktivite, okuma ve diğer önemli öğrenme deneyimlerinin yerine geçmemelidir. Ayrıca, oyunların içeriği önemlidir. Çocuğun yaşına uygun, eğitici ve gelişim düzeyine uygun oyunlar tercih edilmelidir.
Hangi Oyunlar Zekayı Geliştirir?
Zeka gelişimi için en etkili oyunlar genellikle zihinsel çaba gerektiren ve analitik düşünmeyi teşvik eden oyunlardır. Oyunlar, eğlence ve eğitim amacıyla kullanılan etkili araçlardır. Ancak, hangi oyunların zekayı geliştirmeye daha fazla katkıda bulunduğunu anlamak önemlidir. Bu makalede, bilimsel çalışmalara dayanarak hangi oyun türlerinin zekayı artırabileceğini inceleyeceğiz.
Bulmaca Oyunları: Bulmaca oyunları, problem çözme becerilerini geliştirmek için mükemmel bir seçenektir. Özellikle mantık bulmacaları, kelime bulmacaları ve sayı bulmacaları, oyuncuların analitik düşünme yeteneklerini artırabilir. Sudoku oyununun zeka üzerinde olumlu etkileri olduğunu gösteren birçok araştırma bulunmaktadır.( Nouchi, R., 2013)
Strateji ve Bulmaca Odaklı Video Oyunları: Satranç gibi strateji oyunları ve bulmaca odaklı video oyunları, oyuncuların planlama, strateji oluşturma ve problem çözme yeteneklerini geliştirir. Bu tür oyunlar, zeka gelişimine katkıda bulunduğu için özellikle popülerdir. (Simons, D. J. (2011)
Rol Yapma Oyunları (rpg : role playing game) : Rol yapma yyunları oyunları, oyuncuların karakterlerini yönetme, hikaye oluşturma ve kararlar alma becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur ve çocuklara karmaşık düşünmeleri ve strateji geliştirmeleri için fırsat tanır.(Bainbridge, W. S. (1987).
Eğitici Oyunlar: Eğitici oyunlar, özellikle matematik, fen bilimleri ve dil öğrenme gibi alanlarda zekayı artırmak amacıyla tasarlanmıştır. Bu tür oyunlar, eğitimdeki önemli kavramları eğlenceli bir şekilde öğrenmeye yardımcı olur.(Gee, J. P. (2003).
Stratejik Kart Oyunları: Stratejik kart oyunları (örneğin, Bridge) zeka gelişimine katkıda bulunabilir. Bu oyunlar, oyuncuların kartları akıllıca kullanma, partnerleriyle iletişim kurma ve stratejik düşünme yeteneklerini geliştirmelerini teşvik eder.( Bass, A. E., (2015).
Oyunlar, zeka gelişimi için önemli bir rol oynar. Çocukların oyun seçimi son derece önemlidir; zeka gelişimi için en etkili oyunlar genellikle zihinsel çaba gerektiren ve analitik düşünmeyi teşvik eden oyunlardır. Bu nedenle, çocuklarının zeka gelişimini desteklemek isteyen ebeveynler bu tür oyunları tercih edebilirler.
Alanında profesyonel anaokulu branş ve rehber öğretmenlerimizin bulunduğu, size en yakın Sınav Anaokullarını öğrenmek için 0312 285 99 77 numaralı hattımızdan bizimle iletişime geçebilirsiniz ya da SINAV KOLEJİ internet adresinden ulaşabilirsiniz.
Kaynaklar
- Nouchi, R., Tsubomi, H., & Kawashima, R. (2013). Sudoku puzzle game decreases the number of errors in healthy adults. Frontiers in Psychology, 4, 406.
- Boot, W. R., Blakely, D. P., & Simons, D. J. (2011). Do action video games improve perception and cognition? Psychological Science, 23(6), 739-748.
- Bainbridge, W. S. (1987). The impact of computer games on family life. In J. H. Goldstein & S. W. Proctor (Eds.), The pleasures of children and adolescents (pp. 309-328).
- Gee, J. P. (2003). What video games have to teach us about learning and literacy. Computers in entertainment (CIE), 1(1), 20-20.
- Bass, A. E., Scher, S. J., & Bridgeman, B. (2015). Cognitive benefits of playing cards. Games for Health Journal, 4(1), 19-24
- https://bold.expert/how-does-going-to-school-change-your-brain/
- http://www.bungelab.berkeley.edu/
16 Ekim 2023
Bunlara da göz atın!
