ZEKA NEDİR? | ZEKA ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Zeka, insanın düşünme, olayları ve durumları yargılama, fikir yürütme, bağımsız olarak düşünebilme, muhakeme yapma, eylem ya da davranışları belirli bir amaç veya düşünce çerçevesinde toplayabilme ve olaylardan sonuç çıkarma yeteneklerinin tamamına verilen addır. Zeka tanımının içine, algılama, çağrışım yapma, soyutlama, imgeleme gibi ruhsal işlevler de girebilmektedir.
Zeka Geliştirilebilir Mi?
Zeka insan doğumu ile başlar ve küçük yaşlardan itibaren geliştirilebilir bir yetenektir. Her insan sahip olduğu zekayı kullanabilme, geliştirebilme yeteneğini içinde barındırır. Zekanın özellikle 0-6 yaş aralığında geliştirilmesi çok daha kolay olmaktadır. Yapılan araştırmalar sonucunda var olan sekiz farklı zeka türü olduğu bulunmuştur. Bu zeka türlerinin her biri çeşitli yöntemler kullanılarak geliştirilebilir ve kapasitesi artırılabilir. Eğer zeka kullanılmazsa körelir. Bu bakımdan doğumla beraber bir hediye olarak bize verilen zekayı geliştirmek ve onu en iyi şekilde kullanabilmek yine bizim elimizdedir.
Zeka Çeşitleri Nelerdir? Zeka Nasıl Geliştirilir?
Zeka çeşitleri birbirinden farklı sekiz bölüme ayrılmaktadır. Her bir zeka,diğerinden ayrılmakla beraber bütünsel olarak birbirine bağlıdır.
Sayısal (Matematiksel-Mantıksal) Zeka Nedir? Nasıl Geliştirilir?
Sayısal zeka, hayatın her anında karşılaşılan ve sayılarla ilişkilendirilerek anlamlı bir bütün haline gelen yetenektir. Sayısal zeka, aynı zamanda matematiksel hesaplamalar yapabilme, formülleri kavrayarak gerektiği yerde uygun bir şekilde kullanabilme, analitik düşünebilme, verileri toplayıp analiz yapabilme kabiliyetidir.
Sayısal zekayı geliştirmek için matematikle yakından ilgilenmek gerekir. Sayısal bulmacalar çözmek, matematik problemleri üzerine düşünmek ve çözmek, sık aralıklarla satranç oynamak, kart ve taş oyunları oynamak sayısal zekayı geliştiren öğelerdir.
Sözel (Dilsel) Zeka Nedir? Nasıl Geliştirilir?
Sözel yani dilsel zeka, kelimeleri, heceleri ve cümleleri anlamlı bir şekilde bir araya getirerek, iletişim kurma yeteneğidir. Sözel zekaya sahip olan bir kişi anlatmak istediğini sözcüklerle rahatlıkla ifade edebilir. Okuduğu kitabı anlamlandırarak kelimelere dökebilir. Sözel zekaya sahip olan bir kişi düşüncelerini yazıya aktarmada başarılıdır.
Sözel zeka kitap okuyarak, bulmaca çözerek, yabancı bir dil öğrenerek ve yazı yazarak gelişmektedir.
Sosyal Zeka Nedir? Nasıl Geliştirilir?
Sosyal zeka, toplum içinde bulunan konuma, kişinin çevresiyle ilişkilerini düzenleme ve bu ilişkilerin niteliğini belirleyen bir zeka türüdür. Sosyal zeka, kişinin iletişim kurduğu kişiyi anlama, empati kurabilme, onu bulunduğu ortam çerçevesinde objektif olarak değerlendirebilme yeteneğidir. Sosyal zeka bakımından yetenekli kişiler genellikle lider özelliklerine sahiptirler. Takım kurma, takım yönetme, eğitme ve karşıdakini anlayabilme becerileri oldukça yüksektir.
Sosyal zeka,öncelikle içinde bulunduğu toplumun özelliklerini tanıyarak, o toplumda bulunan insanları yaşadıkları ortam çerçevesinde değerlendirerek, insanların davranışlarının altında yatan nedenleri inceleyerek, insanlarla doğru iletişim kurarak, insanlar ile iletişimi güçlendirerek, olaylar karşısında insanların verdikleri durumdan yola çıkarak empati yeteneğini geliştirerek ve onları anlamaya çalışarak geliştirilir.
Görsel (Uzamsal/ Uzaysal) Zeka Nedir? Nasıl Geliştirilir?
Görsel zeka, kişinin gördüğü ya da düşündüğü, soyut yada somut kavramları, entelektüel olarak boyutlandırarak, farklı biçimlerde ya da aynı biçimde, içsel anlama sahip bir şekilde kompozisyon haline getirme becerisidir. Görsel zeka bakımından yetenekli olan kişiler gördükleri olaylara, şekillere, eserlere yada nesnelere çok daha kolay adapte olabilmektedirler.
Görsel zeka, görülen nesnelerin, fotoğrafların, sanat eserlerinin ya da en basit haliyle doğada reel olarak görülen bir anın, zihinde yansıtmaya çalışmasıyla gelişmektedir. Görsel zekayı geliştirmek ve hafızada tutabilmek için, bakılan nesne ya da mekandaki ayrıntılara dikkat edilmelidir. Görülen andaki detaylar ne kadar hafızada tutmaya çalışırsa görsel zeka da o oranda gelişmektedir. Görsel zekayı kuvvetlendirmek için bakılan nesneler zihinde boyut, renk ve hacimsel olarak ayırt edilebilmelidir. Resim çizmek, grafik tasarım ile ilgilenmek ve fotoğraf çekmek de görsel zekayı geliştirmektedir.
Bedensel (Kinestetik) Zeka Nedir? Nasıl Geliştirilir?
Bedensel zeka vücudu fiziksel bakımdan mümkün olan en üst seviyede kullanabilme becerisidir. Bedensel zeka, kişide bebeklik döneminden itibaren başlar. Bu dönemde gerek kaba motor gerek ince motor kaslarını yeterince hareket ettirmek, ileriki dönemlerde ise düzenli ve aktif bir biçimde ilgilenmek, rutin hayatta fiziksel aktivite anlamında aktif olmak, dans kurslarına üye olarak belirli dans çeşitlerini öğrenmek, beden dili eğitimi almak, gerek yüz gerekse vücut kaslarını etkin olarak kullanabilmeyi öğrenmek bedensel zekanın gelişmesine yardımcı olmaktadır.
Ritmik (Müziksel) Zeka Nedir? Nasıl Geliştirilir?
Ritmik zeka, kişinin ritimlere, farklı müziklere, sesleri tanıyabilme ve hakim olabilme yeteneğidir. Ritmik zekaya sahip olan bireyler sesleri zihinlerinde aynı ve doğru olarak kodlarlar. Bu kişiler sesleri beyinlerinde kayıt etme, notaları rahat bir şekilde anlama, ritmik hareketleri yapabilme ve ritim oluşturabilme konularında daha ileridedirler.
Ritmik zeka, farklı ve her tür müziği yoğun şekilde dinleyerek, şarkılarda ritim tutarak, müzik ile ilgili etkinliklere katılarak ve en az bir tane enstrüman çalmayı öğrenmekle geliştirilmektedir.
Doğacı Zeka Nedir? Nasıl Geliştirilir?
Doğacı zeka, kişinin doğada var olan olup biten her şey ile doğanın işleyişini, doğadaki olaylar hakkında neden-sonuç ilişkisi kurabilme yeteneğidir. Doğa zekası gelişmiş olan kişiler doğal hayat ile ilgili özellikleri araştıran, sorgulayan, doğadaki bir takım sorunların çözümü için fikir üretebilen kişiler olmaktadır.
Doğacı zekanın gelişmesi için, doğayı araştırmak, doğa için daha fazla zaman ayırmak, çok belgesel izlemek, küresel anlamda doğal olayları incelemek, doğal afetler konularıyla da ilgilenmek ve sebep-sonuç ilişkisi kurmak gerekmektedir.
İçsel Zeka Nedir? Nasıl Geliştirilir?
İçsel zeka, kişinin kendini olumlu ve olumsuz yönleri ile tanıma, değerlendirebilme, potansiyelinin farkına varması ve kendini geliştirme yeteneğidir.
İçsel zeka, kişinin kendini, davranışlarını, duygularını nesnel olarak değerlendirerek, karşıdaki kişilerin kendi hakkındaki fikirlerini öğrenip tarafsız olarak düşünebilme becerisini kazanarak, kişinin kendini tanıma anlamında kişilik anketi ya da testi uygulayarak geliştirilebilir.
ZEKA NEDİR
ZEKA ÇEŞİTLERİ NELERDİR
